اندومتریوز در محل سزارین، اگرچه نادر است، اما به عنوان یک عارضه دردناک پس از این نوع زایمان شناخته می‌شود. در این عارضه، بافت اندومتریوز که مشابه بافت رحم است، در ناحیه برش جراحی سزارین رشد می‌کند. عوامل مختلفی در ایجاد این عارضه نقش دارند و با افزایش شیوع سزارین، احتمال بروز آن نیز بیشتر شده است. علائم اندومتریوز ممکن است بلافاصله پس از جراحی ظاهر نشوند و گاهی اوقات مدت‌ها بعد از آن بروز می‌کنند. آگاهی از این علائم و مراجعه زودهنگام به پزشک در صورت مشاهده آنها، می‌تواند به تشخیص و درمان به موقع این عارضه کمک کند که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
اندومتریوز در محل سزارین چطور ایجاد می‌شود؟
امروزه زایمان سزارین نسبت به طبیعی در میان بانوان طرفداران زیادی را به خود اختصاص داده است و این موضوع سبب گردیده که متقاضیان درگیر عوارض جراحی سزارین شوند. به طور کلی عارضه اندومتریوز هنگامی اتفاق می‌افتد که بافت اندومتر بریده شود. بریده شدن این بافت موجی می‌شود که اندومتر در قسمت خارج از رحم حرکت کرده و موجب ایجاد اندومتریوز در محل سزارین شود. اندومتریوز در ناحیه جراحی سبب ایجاد احساس درد و چسبندگی خواهد شد.
توده زیر بخیه سزارین نشانه چیست؟
یکی از شایع‌ترین علائم عارضه اندومتریوز برآمدگی در ناحیه جراحی خواهد بود. در واقع اگر شاهد ایجاد توده زیر بخیه‌های سزارین خود بودید احتمال این که به اندومتریوز مبتلا شده باشید وجود دارد. اندازه این توده در تمامی افراد یکسان نبوده و با اندازه‌های گوناگونی مشاهده می‌شود.
بعضی از افراد تنها شاهد این توده در ناحیه جراحی خود هستند، اما گروهی دیگر از بانوان علاوه بر این توده با علائم دیگری نیز مواجه خواهند شد. اگر احساس کردید که زیر ناحیه برش سزارین شما توده‌ای وجود دارد، احتمال وجود اندومتریوز در این ناحیه افزایش می‌یابد و باید در اسرع وقت جهت بررسی شرایط جسمانی خود به بهترین متخصص زنان مراجعه کنید.
زمان ایجاد اندومتریوز در محل سزارین
همانطور که پیش‌تر نیز اشاره نمودیم این عارضه بلافاصله بعد از سزارین مشاهده نمی‌شود، بنابراین این سوال برای بانوان مطرح می‌شود که اندومتریوز در ناحیه سزارین چه زمانی نمایانگر می‌شود. معمولاً این عارضه ۴ الی ۹ سال پس از انجام این جراحی ایجاد می‌گردد. با این تفاسیر می‌توان نتیجه گرفت که بروز علائم این اختلال نیازمند زمان بوده و بلافاصله بعد از سزارین نمی‌توان شاهد آن بود.
از آنجایی که این بیماری هنوز به طور گسترده در میان بانوان شناخته نشده است، قطعاً بسیاری از افراد با مشاهده علائم آن نیز به پزشک مراجعه نمی‌کنند. در واقع ممکن است شخصی به این بیماری مبتلا شده باشد، اما به دلیل عدم اطلاع از علائم آن از مراجعه به پزشک خودداری کند. قطعاً آشنایی با علائم این بیماری و تشخیص به موقع آن تاثیر زیادی در بهبود اندومتریوز خواهد داشت.
نشانه‌های اندومتریوز بعد سزارین
اندومتریوز در محل سزارین که تحت عنوان اندومتریوز برشی نیز خوانده می‌شود، سبب نشت مایعی قهوه‌ای و تورم در محل اسکار و در طول دوره قاعدگی خواهد شد. به علاوه معمولاً بانوان مبتلا به اندومتریوز در ناحیه سزارین با نشانه‌های زیر مواجه می‌شوند که عبارتند از:
- درد شدید در ایام قاعدگی
- گرفتگی و درد بین دوره‌های قاعدگی
- خونریزی بین سیکل‌های قاعدگی
- دوره‌های قاعدگی سنگین و پر از لخته
- حرکات دردناک روده
- درد در هنگام برقراری روابط جنسی
- بروز مشکل در باردار شدن
- یبوست و اسهال بدون دلیل
- درد معده
- درد مثانه مشابه شرایط ابتلا به عفونت مجاری ادراری و مثانه
✍️ بیشتر بخوانید: زایمان سزارین یا طبیعی؛ کدام روش بهتر است؟
علائم خطر توده سفت شکم بعد از سزارین
این امکان وجود دارد که بانوان در نزدیکی زخم سزارین یا زیر آن توده سفتی را احساس کنند. گاهی اوقات درد این توده در دوره قاعدگی دردناک‌تر و ملموس‌تر می‌شود. این توده می‌تواند سبب تورم شود و تغییرات قابل توجهی را در بافت اسکار رحم ایجاد نماید. به طور کلی علائم خطر توده سفت شکم بعد از سزارین شامل موارد زیر می‌شود که باید نسب به ان ها هوشیار باشید؛
1- تغییر در چرخه قاعدگی
تغییر در چرخه قاعدگی به عنوان یکی از مهم‌ترین علائم این توده‌های شکمی به شمار می‌رود. افزایش درد در محل برش سزارین آن هم قبل و یا در طول دوران پریودی یکی از نشانه‌های بارز این بیماری است. علت بروز این درد آن است که بافت اندومتر در ناحیه اسکار در طول دوره قاعدگی همانند بافت اندومتر رحم نسبت به ریزش دیواره رحم و ضخیم شدن واکنش نشان می‌دهد.
2- خونریزی از بافت اسکار
یکی دیگر از علائم وجود این توده‌های سفت شکمی، خروج ترشح از محل زخم سزارین و خونریزی‌های نامعمول خواهد بود. معمولاً بانوان در طول دوران قاعدگی خود شاهد این خونریزی خواهند بود، اما امکان مشاهده آن خارج از دوره قاعدگی نیز وجود دارد
3- التهاب و تورم
برخی از بانوان تغییر رنگ یا قرمزی پوست و تورم را در ایام قاعدگی روی زخم محل سزارین خود مشاهده می‌کنند. این علائم هشداری درباره اندومتریوز در ناحیه بافت اسکار خواهد بود.
4- درد هنگام فعالیت‌های بدنی
فعالیت‌های بدنی که سبب وارد شدن فشار به ناحیه شکم می‌شوند همچون بلند کردن اجسام سنگین، خم شدن و ورزش سبب تشدید درد خواهند شد. شدت این علائم در بانوان متفاوت بوده و یکسان نخواهد بود.
- عوارض اندومتریوز در محل سزارین
- یبوست و اسهال
- حالت تهوع و نفخ
- خونریزی‌های نامنظم و شدید در طول دوره قاعدگی
- گرفتگی شکمی
- ناباروری
- کیست تخمدان
- مشکلات مثانه و روده مانند ایلئوس
- افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه و تخمدان
- پارگی کیست‌ها و ضایعات
- التهاب نواحی اطراف اندومتریوز
- اسکار بافت‌های داخلی و خارجی رحم
- چسبندگی
برای پیشگیری از اندومتریوز در محل سزارین چه کنیم؟
بانوان جهت پیشگیری از ابتلا به اندومتریوز در ناحیه سزارین باید به چند راهکار کاملاً ساده توجه کنند. اولین راهکار آن است که زایمان طبیعی را جایگزین زایمان سزارین کنید و به صورت داوطلبانه این جراحی را انجام ندهید. در صورتی که به اختیار و یا اجبار زایمان سزارین را انجام دادید، به مراقبت‌های پس سزارین توجه زیادی داشته باشید.
راهکار دیگری که به کمک آن می‌توانید ریسک احتمال ابتلا به این عارضه را کاهش دهید، نظارت بر تعادل هورمونی خواهد بود. در صورتی که تغییرات هورمونی بدن طبیعی و منظم باشد، احتمال بروز این اختلال نیز به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. البته لازم به ذکر است که شما به عنوان یک خانم باید درباره زایمان سزارین و همچنین مراقبت‌های بعد از آن و اندومتریوز اطلاعات بیشتری را کسب نمایید.
اهمیت درمان اندومتریوز پس از سزارین توسط متخصص زنان..
همانطور که گفته شد؛ اندومتریوز در محل سزارین از نگرانی‌های شایع برای بانوان است که با علائم متنوعی بروز می‌کند. این علائم در همه افراد یکسان نیست و آگاهی از آنها به تشخیص زودهنگام بیماری کمک می‌کند. در صورت مشاهده هرگونه علامت، از خود درمانی پرهیز کرده و سریعا به پزشک مراجعه کنید. پزشک متخصص پس از تشخیص، روش‌های درمانی مختلفی را برای بهبود شما تجویز خواهد کرد. انتخاب پزشک ماهر و باتجربه در روند درمان اندومتریوز پس از سزارین، تأثیر بسزایی دارد.
*~ سوالات متداول درباره اندومتریوز در محل سزارین ~*
انجام معاینات فیزیکی، تصویربرداری و سونوگرافی، بیوپسی و لاپاراسکوپی از جمله روش های تشخیصی این بیماری بعد از زایمان سزارین است.
عمل جراحی و خارج نمودن بافت اندومتر و هورمون درمانی (دارو درمانی) رایج ترین روش های درمانی این عارضه است که بسته به شرایط بیمار اتحاذ می‌شود.
ناباروری احتمالی همراه با اندومتریوز به وسعت و محل ضایعه بستگی دارد. معمولا اندومتریوز در محل سزارین موجب ناباروری نمی‌شود، اما در صورتی که موفق به بارداری نمی‌شوید جهت بررسی وضعیت خود به پزشک مراجعه کنید.