زمانی که بحث زایمان مطرح می‌شود، ذهن بسیاری از ما به تصویر طبیعی‌ترین روش زایمان می‌رود. اما در دهه‌های اخیر، زایمان سزارین به عنوان یک روش جایگزین به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است. زایمان سزارین، فرایندی است که در آن نوزاد از راه بطن شکم مادر و نه از راه طبیعی واژن به دنیا می‌آید. این روش، به دلایل مختلفی از جمله عوارض جانبی، مشکلات طبی و ترجیح‌های شخصی، برای زنانی که قادر به زایمان طبیعی نیستند یا به دلایل شخصی این روش را انتخاب می‌کنند، توصیه می‌شود. در این مقاله از سایت دکتر فاطمه ارشادی؛ متخصص زنان، زایمان و نازایی به بررسی جامع‌تر این روش زایمان خواهیم پرداخت.
منظور از زایمان سزارین چیست؟
زایمان سزارین یک روش جراحی است که در آن نوزاد به جای آ»که به صورت طبیعی از طریق مجرای تناسلی مادر به دنیا آید، از طریق یک برش در ناحیه شکم و رحم مادر به دنیا می‌آید. زایمان سزارین عموما برای تولد سریعتر نوزاد یا در شرایطی که زایمان طبیعی برای مادر یا نوزاد خطرناک باشد، انجام می‌شود. این روش مستلزم بی‌حسی عمومی یا موضعی و حتی در موارد خاص بیهوشی است و باید حتما در بیمارستان تحت نظارت پزشک زنان و زایمان و کادر درمانی متخصص انجام شود.
انجام زایمان سزارین را می توان به راحتی از قبل تعیین کرد اما گاهی شرایطی ایجاب می کند پزشکان در همان لحظه هنگام درد و شرایط خطر اقدام به عمل در برخی موارد ضروری است و به مادر کمک میکند تا در مواقعی که خطری وجود دارد، به طور ایمن نوزاد خود را به دنیا آورد و تضمین کننده سلامتی هر دو خواهد بود.
زایمان سزارین چه زمانی پیشنهاد می شود؟
شاید برایتان سوال ئیش آید که زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین؟ اما در نهایت همانطور که اشاره شد همه چیز به انتخاب مادر خواهد بود، زایمان سزارین می‌تواند با برنامه قبلی مادر و تایید پزشک متخصص تعیین شده و انجام شود اما در مواقع اضطراری پزشک ممکن است به طور اکید انجام زایمان سزارین را الزامی بداند، مواردی از قبیل:
↲ وجود مشکلات سلامتی برای مادر
اگر وجود مشکلات جدی مانند بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا ناقصا، عفونت‌های سریع، مشکلات کلیوی و مواردی از این دست در سلامتی مادر وجود داشته باشد، زایمان سزارین گزینه ضروری برای تولد نوزاد خواهد بود.
↲ مشکلات سلامتی نوزاد
اگر نوزاد با مشکلاتی چون؛ مشکلات قلبی، مشکلات التهابی، رشد نامناسب، موقعیت قرارگیری ناصحیح مواجه شود یا نشانه‌هایی از استرس در نوزاد وجود داشته باشد، زایمان سزارین ضروری است.
↲ شرایط جراحی و سوابق پزشکی
در برخی موارد، سابقه جراحی‌های مادر می‌توانند زایمان طبیعی را غیرممکن یا خطرناک کنند، مانند وجود تومورهای رحمی بزرگ، وجود عفونت در مجرای تناسلی، مشکلات قابل توجه در مجرای زایمان و غیره.
↲ تجربه مجدد زایمان سزارین
اگر مادر قبلا زایمان سزارین داشته باشد، ممکن است پزشک توصیه کند که این روش را برای زایمان بعدی هم پیشنهاد کند، به خصوص در صورت وجود عواملی که زایمان طبیعی را دشوار میکند و گذشت مدت کم از زایمان قبلی.
دیگر شرایطی که زایمان سزارین را ضروری میکند عبارت اند از:
- زمانی که متخصص متوجه شود که جنین در رحم مدفوع کرده است
- مشکل جفت سر راهی
- وجود مشکل عروق سر راهی
- بیرون زدن بند ناف جنین از رحم مادر
- سندروم دیسترس جنینی در بعد از هفته 24 بارداری
- ابتلا به تبخال تناسلی
- دیستوشی زایمان
- ابتلای مادر به دیابت
- جنین با وزن بیش از 4.5 کیلوگرم
- اختلالات رحمی مادر (مانند رحم دو شاخ)
- مادران مبتلا به بیماری های آمیزشی از جمله ایدز
مراحل انجام عمل سزارین
در مورد مراحل عمل سزارین باید گفت که این نوع زایمان در 4 مرحله انجام می‌شود:
مرحله اول: بیهوشی یا بی‌حسی
بیهوشی یا بی‌حسی در عمل سزارین به دو صورت موضعی و عمومی انجام می‌شود.
اگر مادر موافقت خود را اعلام کند، متخصص زنان و زایمان با بی حسی منطقه جراحی، کودک را به دنیا می‌آورد. بی حسی موضعی در زایمان سزارین به صورت اپیدورال و اسپاینال با تزریق در نزدیکی ستون فقرات صورت می‌گیرد. در بی حسی موضعی مادر بیدار است اما در ناحیه شکم و پاها بی حس کامل دارد.
اگر مادر موافق بی‌حسی موضعی نباشد، بیهوشی به صورت کامل انجام می‌شود که می تواند خطرات بیشتری برای مادر و نوزاد داشته باشد و داروهایی که در این نوع بیهوشی به کار می رود می تواند در آینده بر سلامت نوزاد و مادر تاثیر نامناسب بگذارد.
مرحله دوم: برش پوست
در مرحله دوم برش پوست آغاز می شود. متخصص زنان بر اساس تشخیص خود و شرایط جسمی مادر برش افقی یا عمودی را انتخاب می‌کنند. این برش در فاصله 2.5 سانتی متر مانده به خط رویش موی شرمگاه ایجاد می‌شود. عموما جراح برش را به صورت افقی انجام می دهد اما اگر جنین در شرایط نامناسبی قرار داشته باشد، برای دسترسی سریعتر به رحم از برش عمودی استفاده می‌شود.
مرحله سوم: برش رحم
در مرحله سوم، برای بیرون آوردن جنین، برشی به صورت عمومی یا افقی، بر حسب اندازه جنین،موقعیت جفت یا وجود فیبروم روی رحم ایجاد می شود. سپس جنین از رحم خارج می شود. جفت نیز در همین مرحله از رحم بیرون آورده می شود.
مرحله چهارم: بخیه زدن و فرآیند ریکاوری
در مرحله آخر، برش ایجاد شده به کمک بخیه بر روی پوست شکم بسته می‌شود.بخیه های مورد استفاده از نوع بخیه های جذبی خواهند بود و نیاز به کشیدن ندارند. بعد از تولد نوزاد، مادر به اتاق ریکاوری می رود و بعد از آن که تاثیر داروی بیهوشی از بین رفت، مادر می‌تواند کم کم با صلاحدید پزشک شروع به راه رفتن و مصرف مایعات کند.
مراقبت های بعد از سزارین
رعایت مراقبت‌های بعد از سزارین در خانه و بیمارستان برای بهبود کامل مادر و تضمین سلامت نوزاد از اهمیت بالایی برخوردار است به این صورت که...
عوارض زایمان سزارین
با اینکه زایمان سزارین محبوبیت زیادی دارو ولی نباید نسبت به عوارض زایمان سزارین بی‌توجه بود. این نوع زایمان تهاجمی است اما با رعایت...
عمل سزارین چقدر طول می کشد؟
مدت زمان عمل سزارین از زمان ورود به اتاق عمل تا به دنیا آمدن نوزاد بین 15 تا 30 دقیقه است.
مزایا و معایب زایمان سزارین
| مزایا زایمان سزارین | معایب زایمان سزارین |
| نجات زندگی مادر و نوزاد | خطر عفونت |
| امکان برنامه‌ریزی قبلی | عوارض جراحی |
| کاهش خطر آسیب به نوزاد | زمان بهبودی و دوره نقاهت طولانی‌تر |
| مشکلات تناسلی در زایمان های آینده |
زایمان سزارین زیر نظر پزشک زنان و زایمان باتجربه الزامی است!
از مهم ترین نکاتی که در زمینه زایمان سزارین وجود دارد این است که جراحی سزارین حتما باید از سوی بهترین متخصص زنان و زایمان انجام شود تا نتیجه جراحی با مشکلاتی خاص همراه نباشد، عوارض احتمالی زایمان سزارین به حداقل برسد و مراقبت‌های بعد از عمل سزارین به درستی رعایت گردد. از میان ویژگی های یک متخصص زنان و زایمان خوب برای سزارین می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- داشتن تجربه و مهارت در عمل سزارین
- داشتن توانمندی علمی و عملی در حوزه زنان و زایمان
- اخلاق حرفه ای
- داشتن صبر و حوصله در پاسخگویی