مسمومیت بارداری یک عارضه بسیار خطرناک و جدی در دوران حاملگی است که اغلب بعد از هفته بیست بارداری به وجود می‌آید. این مسئله، مشکلات و خطرات زیادی برای خود مادر و جنین دارد که باید سریع تحت پیگیری قرار گیرد. آمارها نشان می‌دهد که تنها حدود پنج درصد از بانوان باردار به پره اکلامپسی دچار می‌شوند و گاها این مشکل خفیف است که راحت تر، تحت کنترل قرار می‌گیرد.
منظور از مسمومیت بارداری چیست؟
مسمومیت بارداری که به آن پره‌اکلامپسی نیز گفته می‌شود، با افزایش فشار خون و وجود پروتئین در ادرار همراه است. این بیماری باعث آسیب به اندام های مختلف مانند کلیه ها و کبد می‌شود و در صورت عدم درمان، به مشکلات جدی برای مادر و جنین منتهی می‌گردد. آشنایی با علائم آن برای خانم های باردار بسیار مهم است که در این مقاله بیشتر برایتان توضیح دادیم تا در صورت بروز، اطلاعات کافی در این مورد داشته باشید.
علت مسمومیت بارداری
علت دقیق مسمومیت بارداری به طور کامل مشخص نشده است، اما چندین عامل در بروز این عارضه تاثیر گذار هستند. به‌طور کلی، مسمومیت بارداری به احتمال زیاد ناشی از مشکلات در سیستم گردش خون و عملکرد جفت است. تغییرات در عروق خونی که جفت را تغذیه می‌کنند، باعث محدود شدن جریان خون به جنین و افزایش فشار خون در مادر می‌شود. عواملی که خطر ابتلا به پره‌اکلامپسی را افزایش می‌دهند شامل:
- سابقه خانوادگی و ابتلا به پره‌اکلامپسی در بارداری های قبلی
- ابتلا به فشار خون بالا یا مشکلات کلیوی قبل از بارداری
- چاقی و وزن بیش از حد در دوران بارداری
- حاملگی چند قلویی
- خانم های زیر ۲۰ سال یا بالای ۳۵ سال بیشتر در معرض خطر هستند
اگرچه این عوامل خطر ابتلا به مسمومیت بارداری را افزایش می‌دهند، اما گاهی اوقات این وضعیت بدون هیچ پیش زمینه ای در افراد سالم نیز رخ می‌دهد.
اولین علائم مسمومیت بارداری
اولین علائم مسمومیت بارداری به طور تدریجی ظاهر می‌شوند و شامل موارد زیر هستند؛
- افزایش فشار خون
- پروتئین در ادرار
- تورم ناگهانی دست ها، صورت یا پاها
- سردرد شدید و مداوم
- تاری دید یا دید دوتایی
- درد شدید در ناحیه بالای شکم یا سمت راست در نزدیکی کبد
- تهوع و استفراغ پی در پی
مسمومیت بارداری خطرناک است؟
مسمومیت بارداری اگر به موقع تشخیص و درمان نشود، بسیار خطرناک است. این وضعیت باعث افزایش فشار خون در مادر می‌شود که اندام هایی مانند کلیه ها و کبد را دچار اختلال می‌کند. همچنین، مسمومیت بارداری باعث کاهش جریان خون به جنین شود که موجب مشکلاتی مانند نارسایی رشد جنین یا زایمان زودرس می‌شود.
✍️ بیشتر بخوانید: سونوگرافی های لازم بارداری
از کجا بفهمیم مسمومیت حاملگی گرفتیم؟
برای تشخیص مسمومیت بارداری ، باید به علائم خاصی توجه کرد. از جمله مهم ترین نشانه، افزایش فشار خون است که در طول بارداری توسط دکتر زنان اندازه‌گیری می‌شود. همچنین، پروتئین در ادرار یکی از نشانه های اصلی است که در آزمایش های روتین دوران بارداری قابل شناسایی است. اگر به طور ناگهانی در دست و پاهای خود تورم غیر طبیعی مشاهده کردید، حتما بهتر است که یک بررسی توسط پزشک برای شما انجام شود تا در صورت وجود مشکل نیز زودتر تشخیص داده شود.
تاثیر مسمومیت بارداری بر جنین
مسمومیت بارداری تاثیرات خیلی جدی بر جنین خواهد داشت. یکی از مهمترین خطرات این بیماری، کاهش جریان خون به جنین است که باعث نارسایی رشد جنین می‌شود. این وضعیت منجر به تولد نوزاد با وزن کم، مشکلات تنفسی و سایر مشکلات سلامتی در آینده می‌شود. همچنین، مسمومیت بارداری در صورت عدم درمان به موقع، خطر نارسایی عملکرد اعضای بدن جنین را افزایش می‌دهد.
جلوگیری از مسمومیت در دوران بارداری
برای جلوگیری از مسمومیت بارداری ، اقدامات پیشگیرانه و مراقبت های مناسب در دوران بارداری بسیار مهم است. برخی از راه های جلوگیری از این وضعیت عبارتند از:
- انجام معاینات منظم بارداری و بررسی فشار خون و آزمایش ادرار به طور مرتب، به شناسایی زودهنگام مسمومیت بارداری کمک می‌کند.
- اگر قبل از بارداری یا در طول آن فشار خون بالا دارید، لازم است تحت درمان و مراقبت باشید تا فشار خون به طور مناسب کنترل شود.
- رعایت رژیم غذایی دوران بارداری و مصرف غذاهای سالم، متعادل و کم نمک و حفظ وزن مناسب در دوران بارداری به کاهش خطر ابتلا به فشار خون بالا و مسمومیت بارداری کمک می‌کند.
- انجام ورزش های سبک و مناسب دوران بارداری به بهبود گردش خون و کاهش احتمال بروز مشکلات مرتبط با فشار خون کمک می‌کند.
- کاهش استرس به سلامت مادر و جنین کمک می‌کند.
- افرادی که بیماری هایی مانند دیابت یا بیماری های کلیوی دارند، باید این بیماری ها را تحت کنترل داشته باشند تا خطر مسمومیت بارداری کاهش یابد.
راه های درمان مسمومیت بارداری
درمان مسمومیت بارداری به شدت بیماری و وضعیت مادر و جنین بستگی دارد. درمان ها شامل روش های مختلفی می‌باشند در ادامه برخی از این موارد را بیان می‌کنیم.
↲ مراقبت های بیمارستانی
در موارد متوسط تا شدید، خانم باردار باید در بیمارستان بستری شود تا فشار خونش کنترل شود و وضعیت او به دقت تحت نظر قرار گیرد. در برخی موارد داروهای کنترل فشار خون تجویز می‌شود.
↲ دارودرمانی
داروهای کاهش‌دهنده فشار خون مانند متوپرولول یا لابتالول برای کنترل فشار خون تجویز می‌شوند. در برخی موارد برای جلوگیری از تشنج، دارویی به نام سولفات منیزیم به مادر داده می‌شود.
+ آسپرین برای جلوگیری از مسمومیت بارداری
آسپرین با دوز پایین در برخی موارد به عنوان یک اقدام پیشگیرانه برای جلوگیری از مسمومیت بارداری تجویز می‌شود. این دارو برای زنانی که در معرض خطر بالا هستند، مانند افرادی که سابقه خانوادگی پره‌اکلامپسی دارند یا در بارداری های قبلی دچار این مشکل شده‌اند، تجویز می‌شود.
مصرف آسپرین با دوز پایین با کاهش التهاب و جلوگیری از لخته شدن خون، جریان خون به جفت را بهبود می‌بخشد و در نتیجه خطر ابتلا به مسمومیت بارداری را کاهش می‌دهد. این درمان از اوایل بارداری تا هفته ۳۶ بارداری ادامه می‌یابد، اما باید تحت نظر پزشک و با مشورت او انجام شود تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود.
↲ زایمان زودرس
در موارد شدید، اگر وضعیت مادر یا جنین در خطر باشد، پزشک تصمیم به زایمان زودرس می‌گیرد. در این شرایط، حتی اگر هنوز جنین به طور کامل رشد نکرده باشد، زایمان باید انجام شود تا جان مادر و جنین نجات یابد.این مشکل اغلب در بارداری های اول برای خانم ها رخ می‌دهد.
↲ استراحت مطلق
در برخی موارد، پزشک به مادر توصیه می‌کند که استراحت مطلق داشته باشد تا فشار خون کاهش و شرایط بهبود یابد. اگر پزشک برای شما استراحت مطلق تجویز کرده به این معناست که نباید تحرک زیاد داشته باشید و سرکار بروید اما هر از چند گاهی در منزل حدود چند دقیقه قدم بزنید تا ورم پا ها زیاد نشود و خون در پا جمع نشود. برخی افراد به این استراحت اهمیت نمی‌دهند و با تشدید علائم مسمومیت روبرو می‌شوند.
بارداری موفق بعد از مسمومیت بارداری..
بارداری موفق بعد از مسمومیت بارداری امکان پذیر است، اما نیاز به مراقبت های ویژه و نظارت دقیق دارد. زنان با سابقه پره‌اکلامپسی در بارداری های قبلی، در بارداری های بعدی در معرض خطر بیشتری قرار خواهند داشت. با این حال، بسیاری از زنان بارداری های موفقی پس از تجربه مسمومیت بارداری خواهند داشت، به شرطی که تحت مراقبت های پزشکی و پیگیری مستمر قرار گیرند.
بهترین متخصص زنان؛ فشار خون و عملکرد کلیه‌ها و کبد را در طول بارداری به دقت کنترل می‌کنند. در برخی موارد، مصرف داروهای پیشگیرانه مانند آسپرین با دوز پایین برای کاهش خطر ابتلا به مسمومیت بارداری مجدد توصیه می‌شود. به طور کلی، با مراقبت های مناسب و درمان به موقع، امکان داشتن بارداری سالم و موفق بعد از پره‌اکلامپسی وجود دارد.