علائم حاملگی خارج رحم و روند درمان آن

حاملگی خارج از رحم یک وضعیت پزشکی خطرناک است که زمانی رخ می‌دهد که جنین در خارج رحم رشد می‌کند. این مشکل می‌تواند با علائمی مانند خونریزی و درد شدید شناخته شود. شناسایی زودهنگام و درمان سریع برای این حاملگی خارج از رحم در زنان حائز اهمیت است تا از عواقب جدی‌ای چون نارسایی عضلانی و خونریزی داخلی جلوگیری شود.از همین رو در این مقاله از سایت دکتر فاطمه ارشادی قصد داریم شما را با تمام علائم و دلایل حاملگی خارج از رحم آشنا کرده و به تمام سوالات شما پاسخ دهیم.

حاملگی خارج از رحم چه زمانی اتفاق می‌افتد؟

حاملگی خارج از رحم زمانی رخ می‌دهد که جنین به جای پیوند خوردن به رحم، در سایر قسمت‌های تناسلی یا خارج از رحم توسعه یابد. اغلب حاملگی خارج از رحم در لوله فالوپیو تخمدانی رخ می‌دهد که اتصال مستقیمی به رحم دارد. اما ممکن است جنین در سایر مکان‌های نادری مانند شکم، گردن رحم، تیروئید و حتی در لوله های تناسلی دیگر توسعه یابد. حاملگی خارج از رحم معمولا در اوایل دوران بارداری رخ می‌دهد، اما ممکن است در هر مرحله‌ای از بارداری رخ دهد.

12 علائم حاملگی خارج از رحم

علت حاملگی خارج از رحم چیست؟

در صورتی که شما به هر یک از علائم بالا مبتلا باشید و یا شکی داشته باشید که حاملگی خارج از رحم رخ داده است، بهتر است به پزشک زنان مراجعه کنید. با این حال به طور کلی علل رایج حاملگی خارج از رحم شامل موارد زیر است:

↲ بیماری لوله فالوپیو

اگر لوله فالوپیو آسیب دیده باشد یا بسته شده باشد، جنین قادر به عبور به رحم نخواهد بود و درون لوله فالوپیو خواهد رشد کرد.

↲ التهاب لوله ها و بافت های حوض

التهاب محلی در لوله ها و بافت های حوض، مانند التهاب لوله های رحمی (Salpingitis)، می‌تواند باعث تضعیف لوله ها شده و احتمال حاملگی خارج از رحم را افزایش دهد.

↲ تاریخچه حاملگی خارج از رحم

افرادی که در گذشته حاملگی خارج از رحم داشته‌اند، در مقایسه با دیگران بیشتر در معرض خطر قرار دارند.

↲ عوامل تنبلی تخمدان

تخمدان‌هایی که نمی‌توانند تخمک را به رحم منتقل کنند یا دارای عملکرد ناصحیح هستند، می‌توانند باعث حاملگی خارج از رحم شوند.

↲ عوامل جراحی و تشخیصی

عمل جراحی قبلی در ناحیه حوض، سابقه لوله گیری (ترقی آزمایشگاهی) و استفاده از دستگاه‌های تنظیم خانواده داخل رحمی می‌توانند عواملی باشند که به حاملگی خارج از رحم منجر شوند.

↫ صحبت‌های دکتر فاطمه ارشادی درباره حاملگی خارج از رحم:

روش های تشخیص حاملگی خارج از رحم

تشخیص حاملگی خارج از رحم (ECTOPIC PREGNANCY) نیازمند ارزیابی پزشکی دقیق است. پزشک شما ممکن است از روش‌های زیر برای تشخیص حاملگی خارج از رحم استفاده کند:

مرحله اول: بررسی تاریخچه پزشکی

پزشک شما درباره علائم و نشانه‌هایی که شما تجربه می‌کنید، تاریخچه حاملگی‌های قبلی، سابقه عفونت‌های حوض، سابقه عمل جراحی در ناحیه حوض، و استفاده از روش‌های تنظیم خانواده پرسش‌هایی مطرح می‌کند.

مرحله دوم: انجام آزمایش‌های خون

پزشک ممکن است آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح بتا-HCG (هورمون گنادوتروپین کوریونیک) در خون درخواست کند. افزایش نامتعارف سطح این هورمون ممکن است نشان‌دهنده حاملگی خارج از رحم باشد. همچنین، آزمایش‌های خون برای اندازه‌گیری سطح پروژسترون و استروژن نیز می‌تواند انجام شود.

مرحله سوم: سونوگرافی

این روش تصویربرداری با فرکانس بالا (اولتراسونوگرافی) برای تشخیص حاملگی خارج از رحم استفاده می‌شود. سونوگرافی ممکن است به پزشک کمک کند تا محل جنین را مشاهده کند و ببیند آیا جنین در رحم است یا خارج از رحم رشد کرده است. سونوگرافی معمولاً به صورت واژینال (ترانس‌واژینال) انجام می‌شود و به پزشک امکان مشاهده دقیق‌تری از ناحیه حوض می‌دهد.

مرحله چهارم: لاپاراسکوپی

در مواردی که تشخیص با سونوگرافی مشکل است یا نتیجه سونوگرافی مشکوک است، پزشک ممکن است به لاپاراسکوپی روی recourse کند. در این روش، از یک دستگاه کوچک به نام لاپاراسکوپ (یک لوله نازک با یک دوربین) استفاده می‌شود تا پزشک بتواند داخل شکم را بررسی کند و محل جنین خارج از رحم را تشخیص دهد.

همچنین در نظر داشته باشید در مواردی که تشخیص حاملگی خارج از رحم قطعی نیست، بهترین پزشک متخصص زنان برای اندازه‌گیری مجدد سطح هورمون‌ها، سونوگرافی مکرر یا آنالیزهای پزشکی دیگر را توصیه خواهد کرد.

روند درمان حاملگی خارج از رحم

روند درمان حاملگی خارج از رحم (ectopic pregnancy) ممکن است شامل یکی یا ترکیبی از روش‌های زیر باشد:

• دارو درمانی

متوترکسات (Methotrexate): این دارو معمولاً به صورت تزریقی تجویز می‌شود. اثر دارو بر رشد جنین است و باعث توقف رشد آن می‌شود. در مدتی کوتاه پس از تزریق، سطح هورمون بتا-HCG در خون پیگیری می‌شود تا اطمینان حاصل شود که جنین به طور کامل جذب شده است. در صورت نیاز، دوزهای بیشتری از دارو ممکن است تجویز شود.

• جراحی

لاپاراسکوپی (Laparoscopy): این روش جراحی کمی تهاجمی است که از چندین سوراخ کوچک در شکم استفاده می‌کند. پزشک از یک لاپاراسکوپ (لوله نازک با دوربین) برای مشاهده و برداشت جنین خارج از رحم استفاده می‌کند. در صورت لزوم، لوله فالوپین آسیب دیده یا شکسته نیز ترمیم می‌شود.

• بازسازی لاپاراتومی (Laparotomy)

در موارد پیچیده‌تر، نیاز به عمل جراحی بازسازی لاپاراتومی وجود دارد. در این روش، پزشک از یک برش بزرگ در شکم استفاده می‌کند تا به لوله فالوپین آسیب دیده دسترسی پیدا کند و آن را ترمیم کند یا بخش متضرر را بردارد.

عوارض احتمالی بعد از حاملگی خارج از رحم

بعد از حاملگی خارج از رحم، ممکن است برخی عوارض و مشکلات پیش بیایند. این عوارض می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

↲ خونریزی داخلی

در صورتی که حاملگی خارج از رحم به طور زیادی باعث تماس بین لوله فالوپین و بافت‌های اطراف شود، خونریزی داخلی رخ می‌دهد. این ممکن است نیاز به عمل جراحی فوری داشته باشد.

↲ عفونت

عمل جراحی یا مصرف داروها ممکن است ریسک عفونت را افزایش دهد. علائم عفونت شامل تب، تورم، درد شدید، خروج مقدار زیادی مایع یا رنگ تیره از جراحی، و علائم التهابی می‌شود. در صورت بروز علائم عفونت، به پزشک خود اطلاع دهید.

↲ عوارض جراحی

اگر شما عمل جراحی لاپاراسکوپی یا بازسازی لاپاراتومی داشته باشید، ممکن است عوارض مربوط به عمل جراحی مانند خونریزی، عفونت، تشکیل خوب نشدن زخم، آسیب به بافت‌های اطراف و عوارض مرتبط با استفاده از بیهوشی ایجاد شود.

↲ عوارض روحی و روانی

حاملگی خارج از رحم ممکن است بر روی وضعیت روحی و روانی شما تأثیر بگذارد. افسردگی، اضطراب، ترس از بارداری مجدد و سوگ به عنوان عوارض روانی می‌توانند ظاهر شوند. در صورت نیاز، مشاوره روانشناسی یا روانپزشکی می‌تواند مفید باشد.

بعد از حاملگی خارج از رحم می توان دوباره باردار شد؟

بله، پس از درمان حاملگی خارج از رحم ممکن است بتوانید دوباره باردار شوید. با این حال، این وابسته به عوامل مختلفی است که شامل وضعیت سلامتی عمومی شما، وضعیت لوله‌های فالوپی، و علت خاص حاملگی خارج از رحم می‌شود.
اگر لوله فالوپی شما به طور کامل سالم بماند و هیچ عوارض دیگری نداشته باشید، احتمال باروری و بارداری مجدد وجود دارد. با این حال، اگر لوله فالوپی شما آسیب دیده یا برداشته شده باشد، احتمال باروری و بارداری کاهش می‌یابد و ممکن است به تکنیک‌های مساعدتی مانند باروری مصنوعی یا فرزندپروری متمرکز نیاز داشته باشید.
مهم‌ترین نکته این است که پس از درمان حاملگی خارج از رحم، لازم است همواره با پزشک خود درارتباط باشید. پزشک شما می‌تواند شرایط خاص شما را بررسی کند و به شما راهنمایی‌های لازم درباره باروری و بارداری در آینده بدهد.

پیشگیری از حاملگی خارج از رحم

متأسفانه، حاملگی خارج از رحم را نمی‌توان کاملاً جلوگیری کرد ولی با اتخاذ برخی اقدامات می‌توان خطر بروز آن را کاهش داد. در ادامه، برخی از روش‌هایی که می‌توانند به عنوان پیشگیری از حاملگی خارج از رحم مورد استفاده قرار گیرند را بررسی می‌کنیم:

• استفاده از ابزار مراقبت بارداری
• درمان عفونت‌های تناسلی از جمله آمیبیازیس، کلامیدیا و گونورها
• جلوگیری از عوامل خطر زا که عموما شامل: سابقه حاملگی خارج از رحم، سابقه عفونت لوله فالوپی، سابقه عمل جراحی شکم و لگن، سن بالا، استفاده از تکنولوژی تولید رویایی (ART) و سابقه سقط‌های تکراری است.
• دقت و هوشیاری نسبت به علائم بارداری خارج رحمی

عوامل خطر حاملگی خارج از رحم در بانوان

حاملگی خارج رحمی به دلیل عدم توانایی حرکت تخمک بارور در طول لوله‌ی رحمی ایجاد می‌شود. این اتفاق می‌تواند در اثر انسداد لوله یا به دلیل اینکه موهای ریز داخل لوله‌ی رحمی قادر به حرکت دادن تخمک بارور شده به سمت رحم نیستند، ایجاد شود. اسپرم و عوامل مرتبط با آن، هیچ نقشی در ایجاد یک حاملگی حارج رحمی ندارد.

عواملی که می‌توانند خطر بارداری خارج رحمی در زنان را افزایش دهند عبارتند از:

• التهاب و جای زخم در لوله‌های رحمی ناشی از بیماری قبلی، عفونت یا جراحی مانند: آندومتریوز، عفونت لگنی گذشته با PID، سالپنژیت (التهاب لوله‌های رحمی)، آسیب به لوله‌ی رحمی ناشی از پارگی آپاندیس، سابقه جراحی لگن، جراحی شکم یا سقط جنین متعدد.
• بیماری‌های پزشکی که بر شکل و وضعیت لوله‌های رحمی و اندام‌های تولید مثل تاثیر می‌گذارند.
• داشتن چند شریک جنسی، به دلیل اینکه خطر ابتلا به عفونت‌های لگنی در زنان را افزایش می‌دهد.
• سابقه‌ ی ناباروری به مدت ۲ یا چند سال نیز با افزایش خطر بارداری خارج رحمی همراه است.
• سن مادر، ۳۵ سال یا بالاتر باشد.
• عوامل هورمونی
• ناهنجاری‌های ژنتیکی
• نقایص هنگام تولد
• بستن (عقیم سازی) ناموفق لوله‌های رحمی
• دستگاه داخل رحمی (IUD)
• نقایص لوله‌ی رحمی که حرکت تخمک را سخت می‌کند.
• استفاده از فن آوری‌های کمک باروری مانند IVF
• سابقه‌ی حاملگی خارج رحمی در گذشته
• سیگار کشیدن
• سابقه‌ی بیماری‌های مقاربتی (STD) مانند سوزاک، کلامیدیا و گونوره.

علائم حاملگی خارج رحم

علائم حاملگی خارج